Mimo że zdecydowana większość Polek i Polaków przyznaje, że zmiany technologiczne są nieuniknione, widać oznaki zmęczenia nowinkami. Co trzecia osoba dostrzega wpływ AI, szczególnie w mediach społecznościowych, jednak w wielu kwestiach wciąż nie wiemy jak ocenić znaczenie technologii w codziennym życiu – wynika z badania „Finanse w czasach niepewności” zrealizowanego przez Autopay.
Powszechność narzędzi wspieranych przez AI wpłynęła w ostatnim roku znacząco na postrzeganie zmian technologicznych. Trzy na cztery osoby zgadzają się z opinią, że zmiany technologiczne w codziennym życiu są nieuniknione. Dwie trzecie uważa, że dzięki postępowi technologicznemu nasze życie staje się łatwiejsze.
Zmiany konieczne, dystans również
Warto zwrócić uwagę na rok 2020, od kiedy zdecydowana większość badanych nie ma wątpliwości, że zmiany technologiczne w codziennym życiu są koniecznie. Wcześniej byliśmy bardziej sceptyczni, dziś połowa z nas chętnie korzysta z rozwiązań technologicznych – wynika z badania „Finanse w czasach niepewności”.
Spada jednak odsetek osób deklarujących, że chętnie skorzysta z nowych rozwiązań technologicznych. Rośnie systematycznie grupa uważająca zmiany technologiczne za zagrożenie dla ludzi, tak uważa dziś już co trzecia badana osoba. – Nie dziwi mnie, że rok 2020 jest cezurą dla pozytywnych stwierdzeń związanych z postępem technologicznym ułatwiającym życie. Cyfrowe rozwiązania umożliwiły zdalną pracę, możliwość załatwiania spraw urzędowych czy zapisania się do lekarza. Przypomnę tempo zakładania profili zaufanych – z początkiem 2020 r. było ich 4,6 mln, z końcem roku liczba się podwoiła, w 2023 r. profile miało już 16 mln osób – wyjaśnia Wojciech Murawski, członek zarządu Autopay.
Skąd mimo to sceptycyzm do rozwiązań technologicznych? – Więcej korzystamy z narzędzi, nabieramy doświadczenia, widzimy plusy, ale lepiej rozumiemy potencjalne niebezpieczeństwa. Jednocześnie poziom złożoności rozwiązań rośnie, nie rozumiemy ukrytej logiki algorytmów zarządzających treściami, ofertami, nie zawsze wiemy komu zaufać – dodaje ekspert Autopay.
Media społecznościowe w rękach algorytmów
Lepsze rozeznanie widać w pojęciu sztucznej inteligencji, jej znajomość (odpowiedź – tak i raczej tak) deklaruje 65 proc. badanych, w porównaniu do ubiegłego roku to wzrost o 6 punktów proc. Na tym poziomie ogólności nie widać różnic między grupami wiekowymi. Gdy zagłębić się w bardziej szczegółowe wyniki różnice już widać – przedstawiciele najmłodszej grupy wiekowej wyraźniej niż pozostali dostrzegają wpływ sztucznej inteligencji na swoje życie. Oni również lepiej rozumieją znaczenie AI i to ich odróżnia od starszych pokoleń.
Dwie na trzy badane osoby widzą wpływ sztucznej inteligencji w mediach społecznościowych, co druga w zakupach online. W porównaniu do roku ubiegłego widać, że mocniej dostrzegamy wpływ AI na pracę, edukację oraz kulturę i sztukę.
– Największy wpływ algorytmów w social mediów widzą osoby w średnim wieku, to zwykle rodzice, osoby dobrze orientujące się w technologiach czy kwestiach społeczno-politycznych. Social media, z których i oni i ich dzieci czerpią informacje są przestrzenią, gdzie łatwo o fake-newsy czy manipulacje. A o tym sporo się też ostatnio mówi w debacie publicznej – mówi Mateusz Jakitowicz, Chief of Data w Autopay. – Jednocześnie nadal połowa uczestników badania nie dostrzega żadnego wpływu AI na swoje życie.
Sztuczna inteligencja – szansa czy zagrożenie?
Czy sztuczna inteligencja zabierze ludziom pracę? – to jedno z najgorętszych obecnie pytań. Z tym stwierdzeniem zgadza się prawie połowa respondentów, w ciągu roku odsetek osób podzielających przekonanie wzrósł o 4 punkty proc.
Osoby najmłodsze najczęściej widzą korzyść, jaką AI może przynieść specjalistom z branży IT. Osoby najstarsze wyraźnie częściej niż pozostali wskazują na duże firmy technologiczne, korporacje, naukowców czy wojsko jako beneficjentów szybkiego rozwoju AI.
Niemal co drugi pytany uważa, że AI odciąży ludzi od męczących czynności, co trzeci badany widzi szansę na rozwiązanie wielu społecznych problemów, kilkanaście procent uważa, że dzięki sztucznej inteligencji ich pieniądze będą bardziej bezpieczne. We wszystkich przypadkach czterech na dziesięciu wyraża niepewność.
– Pytanie o wpływ AI na rynek pracy wywołuje najwięcej emocji. Głos w tej sprawie zabierają szefowie big techów (niedawno szef NVIDIA), co podnosi temperaturę debaty, która długo jeszcze nie będzie rozstrzygnięta. W naszym badaniu widzimy, że w odpowiedziach o wpływ AI na życie wciąż mamy dużo niewiadomych, znaczna część respondentów nie opowiada się po żadnej ze stron – wyjaśnia Mateusz Jakitowicz.
Dużo osób nie ma również zdania odnośnie korzystania z usług finansowych wspieranych przez AI. W skali roku odsetek osób otwartych na takie rozwiązania zmniejszył się z 45 proc. do 37 proc. Mężczyźni wykazują w tym wypadku większe zaufanie do AI niż kobiety (24 proc. vs 16 proc.), najbardziej otwarte jest najmłodsze pokolenie (25 proc.).
– Rozwiązania oparte o AI i machine learning funkcjonują w finansach od dawna, czuwają nad bezpieczeństwem transakcji, analizują wzorce zachowań, alarmują, gdy dojdzie do nietypowej płatności kartą kredytową, pomagają ocenić ryzyko kredytowe, są wykorzystywane do przeciwdziałania praniu pieniędzy (AML) – tłumaczy Mateusz Jakitowicz z Autopay. – Akurat finanse są tym obszarem, w którym szybkiego rozwoju AI bezpośrednio nie widzimy, mimo że są one obecne w naszym życiu od dość dawna.
Badanie “Finanse w czasach niepewności” zostało zrealizowane na zlecenie Autopay przez pracownię badawczą SATISFACE w marcu 2024 r. na reprezentatywnej grupie 1199 osób metodą CAWI.