Liczba użytkowników, którzy co najmniej raz stanowili cel infekcji oprogramowaniem stalkerware (komercyjne oprogramowanie reklamowane jako narzędzie do tzw. szpiegostwa domowego), przekroczyła 37 000 w okresie od stycznia do sierpnia 2019 r.
Jest to wzrost o 35% w porównaniu z analogicznym okresem w 2018 r. Co więcej, wachlarz takich zagrożeń rozszerzył się: w 2019 r. firma Kaspersky wykryła 380 nowych wariantów oprogramowania stalkerware – o 31% więcej niż rok wcześniej.
Zadaniem aplikacji typu stalkerware jest wtargnięcie w cudzą sferę prywatną. Umożliwiają one dostęp do cudzych wiadomości, zdjęć, kont na portalach społecznościowych, danych geolokalizacyjnych oraz nagrań audio lub z kamery (w niektórych przypadkach możliwa jest inwigilacja w czasie rzeczywistym). W przeciwieństwie do legalnych aplikacji kontroli rodzicielskiej programy te działają w sposób ukryty w tle, bez wiedzy czy zgody ofiary. Często promowane są jako oprogramowanie umożliwiające szpiegowanie partnerów podejrzewanych o zdradę.
Na przestrzeni pierwszych ośmiu miesięcy 2019 r. 37 532 unikatowych użytkowników stanowiło cel co najmniej jednej próby naruszenia ich prywatności przy użyciu oprogramowania stalkerware. Dla porównania, w 2018 roku badacze z firmy Kaspersky odnotowali 27 798 ofiar tego rodzaju zagrożenia. Chociaż liczby te wydają się niższe w stosunku do innych rodzajów szkodliwego oprogramowania (stanowią jedynie dziewięć procent użytkowników zaatakowanych przez zagrożenia finansowe wykryte w pierwszej połowie 2019 r.), należy wziąć pod uwagę fakt, że w przeciwieństwie do większości zagrożeń dla konsumentów oprogramowanie stalkerware jest zwykle wykorzystywane przeciwko konkretnym osobom. Często wymaga ręcznego zainstalowania w telefonie ofiary, a tym samym fizycznego dostępu do jej urządzenia.
Co więcej, na rynku pojawiło się więcej nowych odmian oprogramowania stalkerware. W okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2018 r. technologie firmy Kaspersky zidentyfikowały 290 takich potencjalnie niebezpiecznych wariantów, podczas gdy rok później ich liczba wzrosła o niemal jedną trzecią, do 380. Jednocześnie znacząco wzrosła liczba przypadków wykrycia tego typu oprogramowania na urządzeniach użytkowników przez produkty firmy Kaspersky: w 2019 r. zwiększyła się o 373% i ostatecznie wyniosła 518 223.
– W ostatnich miesiącach dołożyliśmy wielu starań, aby poprawić możliwości naszych produktów w zakresie wykrywania oprogramowania stalkerware. Wspólnie z innymi podmiotami z branży będziemy kontynuowali te wysiłki, ponieważ wspieramy walkę z naruszaniem prywatności użytkowników. Wciąż jednak pozostają pewne kwestie do rozwiązania. Jedną z nich jest stworzenie definicji stalkerware, która będzie powszechnie uznana w branży. Pomogłoby to w lepszym rozróżnianiu takiego oprogramowania od legalnych programów, a tym samym w zapewnieniu użytkownikom lepszej ochrony przed osobami, które chcą naruszyć ich prywatność – powiedział Władimir Kuskow, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa w firmie Kaspersky.
Porady bezpieczeństwa
Eksperci z firmy Kaspersky zalecają następujące działania w celu uchronienia się przed oprogramowaniem stalkerware:
- Zablokuj w ustawieniach smartfona instalowanie aplikacji z nieznanych źródeł.
- Nigdy nie ujawniaj hasła ani kodu do swojego urządzenia, nawet osobie, której ufasz.
- Nigdy nie przechowuj nieznanych plików lub aplikacji na swoim urządzeniu, ponieważ mogą one spowodować naruszenie Twojej prywatności.
- Jeśli kończysz z kimś związek, zmień wszystkie ustawienia bezpieczeństwa w swoim urządzeniu przenośnym. Były partner lub partnerka może próbować zdobyć Twoje informacje osobiste w celu manipulowania Tobą.
- Sprawdź listę aplikacji w urządzeniu, aby upewnić się, że bez Twojej zgody nie zostały zainstalowane podejrzane programy.
- Stosuj niezawodne rozwiązanie zabezpieczające, takie jak Kaspersky Internet Security, które poinformuje Cię, jeśli zostaną wykryte komercyjne programy szpiegujące naruszające Twoją prywatność.
- Jeśli sądzisz, że jesteś ofiarą stalkingu, skontaktuj się z odpowiednią organizacją w celu uzyskania profesjonalnej pomocy.