Państwa członkowskie Unii Europejskiej uzgodniły wspólne ramy reagowania na kryzysy cyberbezpieczeństwa podczas Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii. Nowy dokument – EU Cyber Blueprint – toruje drogę do skuteczniejszego, bardziej spójnego reagowania na zagrożenia w cyfrowej przestrzeni Europy. Aktualizacja planu jest realizacją kluczowego priorytetu polskiej prezydencji w Radzie UE w zakresie cyberbezpieczeństwa.
Wspólna odpowiedź na wspólne zagrożenia
Dynamiczny rozwój technologii cyfrowych, rosnąca liczba cyberzagrożeń oraz napięcia geopolityczne, zwłaszcza w kontekście agresji Rosji na Ukrainę, postawiły UE w nowej rzeczywistości strategicznej. Odpowiedzią na te wyzwania jest aktualizacja Cyber Blueprint – zestawu niewiążących, lecz konkretnych wytycznych, które mają zwiększyć skuteczność reagowania na cyberkryzysy w całej Unii.
– Pejzaż zagrożeń w cyberprzestrzeni radykalnie się zmienił. Unia Europejska musi się do tego dostosować. Dziś nie pytamy już czy dojdzie do cyberataku, ale kiedy, w jakiej skali, jak możemy mu przeciwdziałać i jak skutecznie reagować. Potrzebujemy wspólnych ram, które pozwolą państwom członkowskim działać szybko, spójnie i solidarnie – w interesie bezpieczeństwa całej wspólnoty – powiedział wicepremier i minister cyfryzacji, Krzysztof Gawkowski.
Dokument aktualizuje wcześniejszą rekomendację Komisji z 2017 roku (UE 2017/1584) i uwzględnia wnioski z unijnych ćwiczeń, takich jak Blue OLEx. Zakłada wykorzystanie istniejących mechanizmów – m.in. „Integrated Political Crisis Response”, „EU Cyber Diplomacy Toolbox” oraz Cybernetycznych Ram dla Infrastruktury Krytycznej – a także ściślejszą współpracę cywilno-wojskową, w tym z NATO.
Zrozumiałe i skuteczne zarządzanie kryzysowe
EU Cyber Blueprint został opracowany z myślą o władzach krajowych odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe, ale także o podmiotach prywatnych współpracujących z sektorem publicznym. W prosty i zrozumiały sposób wyjaśnia, czym jest kryzys w cyberprzestrzeni, jakie działania należy podjąć oraz jak wygląda współpraca podmiotów na poziomie unijnym.
Blueprint nie ma charakteru prawnie wiążącego, ale zawiera praktyczne wskazówki dotyczące działań na każdym etapie kryzysu: od przygotowania, przez wykrywanie i reakcję, aż po odbudowę i analizę. Opiera się na kluczowych zasadach współpracy: proporcjonalności, subsydiarności, komplementarności oraz poufności informacji.
Gotowość na każdy etap kryzysu
Dokument kładzie nacisk na pełne pokrycie cyklu zarządzania kryzysowego i podkreśla znaczenie interoperacyjności, bezpieczeństwa komunikacji oraz przeciwdziałania dezinformacji. EU Cyber Blueprint promuje bardziej ustrukturyzowaną współpracę – nie tylko między państwami członkowskimi, ale także pomiędzy sektorem cywilnym i wojskowym, w tym w kontekście wspólnej infrastruktury wykorzystywanej przez siły zbrojne.
Kontynuacja Apelu Warszawskiego
Nowe ramy są bezpośrednią kontynuacją założeń „Apelu Warszawskiego” – dokumentu przyjętego podczas nieformalnego spotkania ministrów ds. telekomunikacji UE, które odbyło się 4–5 marca 2025 r. w Warszawie. W apelu wezwano do pilnego przyjęcia Cyber Blueprint jako kluczowego narzędzia umożliwiającego przełamywanie instytucjonalnych silosów oraz wzmacnianie współpracy i odporności UE na cyberzagrożenia.
Co dalej?
Następne kroki do wdrożenia zaproponowanych rozwiązań to:
- przegląd procedur operacyjnych sieci CSIRTs Network i EU-CyCLONe w świetle nowych ram,
- testowanie interoperacyjności Cyber Blueprint z innymi mechanizmami w czasie ćwiczeń,
- budowa bezpiecznych, interoperacyjnych narzędzi komunikacyjnych służących do zarządzania kryzysowego.
Fakty i liczby:
- 22,2% firm w UE doświadczyło co najmniej jednego incydentu związanego z bezpieczeństwem ICT (Eurostat)
- 675 CSIRT-ów działa obecnie w UE, z czego 39 należy do unijnej sieci CSIRTs Network (ENISA)
- Wszystkie 27 państw członkowskich uczestniczyło w ćwiczeniu Blue OLEx 2023 (ENISA)