Tylko 10 procent szkół i placówek oświatowych w Polsce ma dostęp do internetu o takich parametrach, które umożliwiają wykorzystywanie go do procesów dydaktycznych. Edukacja w wielu placówkach nadal odbywa się bez użycia nowoczesnych technologii, a jedna czwarta uczniów nawet na lekcjach informatyki nie korzysta z internetu. Ma to zmienić Ogólnopolska Sieć Edukacyjna – program usieciowienia polskich szkół, zaprojektowany przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej.
Instytut badawczy NASK od roku prowadzi pilotaż programu. Skorzystało z niego 36 szkół, które otrzymały dostęp do internetu o szybkości minimum 100/100 Mb/s, wsparcie techniczne i ochronę antywirusową.
Docelowo siecią szybkich łączy internetowych mają być połączone wszystkie szkoły w Polsce. W pierwszych latach funkcjonowania sieci koszt jej działania będzie pokrywany z budżetu państwa.
– Wszystkie dzieci w Polsce będą miały te same szanse, te same możliwości wykorzystywania platform i materiałów edukacyjnych, żeby rozwijać się, kształcić, konkurować z innymi, bawić i kontaktować się z rówieśnikami z innych stron świata on-line – zapowiada Minister Cyfryzacji Anna Streżyńska. – Temu służy zarówno pilotaż prowadzony przez NASK, jak i zakończona 19 maja br. ocena w naborze na dofinansowanie z funduszy unijnych w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. W ramach konkursu, spośród 144 wniosków o dofinansowanie złożonych na 67 obszarów konkursowych, wyłoniono projekty w 57, co stanowi ponad 73 proc. wszystkich udostępnionych obszarów. W latach 2018-2020 szerokopasmowy internet zostanie doprowadzony do wszystkich szkół w Polsce – dodaje Minister Anna Streżyńska.
– W pilotażowym projekcie OSE realizujemy dwa zadania: badamy jednostkowe koszty rozwoju infrastruktury technicznej oraz wsparcie edukacyjne związane z bezpiecznym korzystaniem z zasobów internetu przez dzieci i młodzież szkolną – mówi dyrektor NASK Wojciech Kamieniecki. – W objętych pilotażem placówkach uruchomiliśmy w ciągu roku dostęp do internetu z wysoką przepustowością, wdrażamy lepsze parametry funkcjonalności sieci, wprowadzamy nowoczesne mechanizmy bezpieczeństwa teleinformatycznego i ochrony przed niepożądanymi treściami, złośliwym oprogramowaniem oraz szereg inicjatyw i usług w zakresie popularyzacji bezpiecznego korzystania z internetu oraz podnoszenia poziomu kompetencji cyfrowych uczniów i kadry pedagogicznej. Współpracujemy w tym zakresie z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji – dodaje dyrektor Wojciech Kamieniecki.
W Polsce funkcjonuje ponad 30,5 tys. szkół i placówek oświatowych, z czego jedynie niewiele ponad 3 tys. posiada dostęp do internetu o przepustowości co najmniej 100 Mb/s. Dotychczas szkoły uzyskiwały dostęp do szybkich połączeń z siecią, ale nie następowało to w skoordynowany sposób. Jakość podłączenia szkoły do internetu zależy od możliwości budżetu gminy, w której się znajduje oraz od operatorów telekomunikacyjnych i ich planów rozbudowy infrastruktury.
– Świat idzie do przodu. Dzieci w coraz młodszym wieku zaczynają korzystać z internetu i nie znajdują wystarczającego wsparcia w poznawaniu tego nowego świata ze strony szkoły. Z badań przeprowadzonych przez NASK wynika, że 68,6 proc. nastolatków korzystać z internetu nauczyło się bez niczyjej pomocy. Co 4. ankietowany zadeklarował, że w procesie edukacji internetowej pomagał mu starszy brat lub starsza siostra (23,6 proc.), a co 5., że rodzic (21,7 proc.). Tylko co 10. badany wskazał na edukację szkolną (9,7 proc.) – mówi kierownik Akademii NASK dr Agnieszka Wrońska, koordynująca w NASK edukacyjną część pilotażu OSE. Te same badania pokazują, że internet nadal nie jest popularnym narzędziem w nauczaniu przedmiotów szkolnych.
W ramach ogólnopolskich badań “Nastolatki 3.0” zapytano uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, jak często nauczyciele wykorzystują internet podczas lekcji. Odpowiedź, która pada najczęściej, to: “nigdy”. 60,9 proc. udziela takiej odpowiedzi w odniesieniu do lekcji fizyki. W czasie lekcji chemii nigdy nie korzystało z internetu 60,9 proc. uczniów. Na lekcjach matematyki było to 59,6 proc., na biologii – 55,8 proc., na WoS – 57,3 proc. Częściej z internetu korzystają nauczyciele języków obcych i języka polskiego. 27,9 proc. uczniów nigdy nie spotkało się z użyciem internetu na zajęciach z języka obcego, a 34,9 proc. na zajęciach z języka polskiego. Co czwarty respondent zadeklarował, że na zajęciach z informatyki nauczyciel nigdy nie wykorzystał technologii czy zasobów internetowych (25,1 proc.).
Szkoły podłączone do sieci w pilotażowym etapie projektu OSE są badane w wielu wymiarach. NASK analizuje sposoby korzystania z internetu, trudności i oczekiwania, co pozwoli zaprojektować optymalną formułę całej sieci.
– Z badań przeprowadzonych w trakcie pilotażu wynika, że nauczyciele uznają dostęp do internetu w szkole za warunek nowoczesnej edukacji. Deklarują również zapotrzebowanie na wartościowe materiały edukacyjne, dostępne przez internet – mówi dr Agnieszka Wrońska.
Instytut badawczy NASK w trakcie pilotażu obserwuje stopniowy wzrost ruchu na nowych łączach internetowych. Początkowo dostęp do sieci był wykorzystywany głównie przez administrację szkoły, a nie przez uczniów i nauczycieli w pracowniach informatycznych. Później użycie internetu intensyfikowało się. Sporadycznie szkoły decydowały się na udostępnienie uczniom sieci Wi-fi dla ich prywatnych urządzeń mobilnych, chociaż system daje taką możliwość w każdej ze szkół objętych pilotażem.
– Na razie przez większość czasu zapotrzebowanie szkół mogą zaspokoić łącza o przepustowości do 30 Mb/s. Jednak przewidujemy, że wykorzystanie internetu będzie stopniowo coraz intensywniejsze i dlatego testujemy łącza o przepustowości do 100 Mb/s lub większe – mówi Wojciech Racięcki, kierujący projektem OSE w NASK. – Wykorzystanie internetu wzrośnie, kiedy szkoły zaczną w większym stopniu wykorzystywać nowoczesne zasoby edukacyjne, w tym materiały multimedialne – dodaje Wojciech Racięcki.
Plan rozbudowy sieci przewiduje, że powstanie baza zasobów edukacyjnych, w tym możliwość wymiany treści pomiędzy szkołami i przestrzeń dla nauczycieli do przechowywania materiałów wytworzonych przez nich i przez uczniów. Plan zakłada przyłączenie do OSE wszystkich szkół do 2020 r.